Hogere inflatie in Nederland en Duitsland, dat heeft Europa nu nodig meent het
Internationaal Monetair Fonds. Maar willen en kunnen wij deze bittere pil
doorslikken?
Lonen en prijzen moeten sneller stijgen in Nederland en Duitsland. De inflatie
moet naar drie, misschien zelfs vier procent. Voor andere (noordelijke)
eurolanden met een structureel overschot op de handelsbalans geldt hetzelfde
voorschrift.
Dat schreef het Internationale Monetaire Fonds (IMF) deze week in de
World Economic Outlook. Als de inflatie in het noorden van het
eurogebied omhoog gaat, kunnen de lonen in het zuiden gematigd worden,
zonder dat de inflatie in de hele muntunie te laag wordt.
Het is een simpele rekensom die het IMF maakt. Als we willen dat landen met
een tekort op de handelsbalans hun concurrentiepositie verbeteren door de
lonen te matigen, daalt de inflatie in die landen. Misschien wel tot nul
procent. De Europese Centrale Bank heeft echter als doelstelling dat de
inflatie in het hele eurogebied dicht bij de twee procent blijft. Dat lukt
alleen als noordelijke eurolanden de inflatie wat verder laten oplopen.
Het Noorden wordt relatief duur, het Zuiden goedkoop. Zuid-Europa gaat meer
exporteren en minder importeren, in het noorden gebeurt het omgekeerde en de
eurozone wordt evenwichtiger. Daardoor zal de monetaire unie beter gaan
functioneren, denkt het IMF.
De inflatie-oproep neemt niet meer dan twaalf regels van het ruim tweehonderd
pagina’s dikke rapport in. Het wordt terloops genoemd, als een mening die
iedereen eigenlijk wel deelt. Maar dat laatste valt tegen.
Werkgeversorganisatie VNO-NCW vreest het einde van ‘de zeer succesvolle
Nederlandse exporteconomie’ als we de lonen laten stijgen.
DNB-president Klaas Knot zei
in een reactie dat uit onderzoek blijkt, dat loonstijgingen in het
Noorden het handelsoverschot van de noordelijke lidstaten wel vermindert,
maar de tekorten in het Zuiden niet verminderd. Het zijn vooral landen
buiten de eurozone, die hun handelsbalans zullen zien verbeteren.
Ook premier Mark Rutte ziet 'niets' in het IMF-pleidooi.
IMF wil méér inflatie Nederland
Zit het IMF er dan naast? In theorie niet. Hogere inflatie in het noorden kan
er voor zorgen dat de economie van het eurogebied als geheel niet onnodig
wordt afgeknepen. De depressie in Zuid-Europa en de milde recessie in het
noorden, dreigt de euro-inflatie de komende jaren flink te drukken.
Toegegeven, de huidige inflatie
in de muntunie is met 2,7 procent niet laag te noemen. Maar de prijzen
stijgen vooral vanwege dure olie en stijgende BTW en accijnzen. Zodra die
factoren zijn uitgewerkt, zal de inflatie afnemen, is ook de verwachting van
de Europese Centrale Bank.
Lage inflatie zorgt voor een hogere reële rente. Lenen wordt duurder en sparen
brengt meer op, als de reële rente stijgt. Dat is nou net wat de
voortstrompelende Europese economie niet kan gebruiken. Een gemiddelde
inflatie van twee procent kan het eurogebied net dat beetje lucht geven wat
nodig is om weer te gaan groeien.
Maar de zuidelijke lidstaten moet de lonen matigen en de economie efficiënter
laten werken. Dat drukt de inflatie. Als het Noorden dat niet compenseert
met iets hogere inflatie, dreigt de reële rente op te lopen.
Loongolf onwaarschijnlijk
Blijft de vraag hoé het Noorden dat zou moeten doen. Een verplichte loongolf?
Een veertiende maand voor iedereen? Opslag voor alle ambtenaren? Het is
allemaal net zo onwaarschijnlijk als het klinkt.
Ook in het Noorden loopt de werkloosheid op. In Nederland verwacht het
Centraal Planbureau (CPB) dat er halverwege het volgende jaar 520 duizend
mensen werkloos zijn. Dat is het hoogste aantal sinds 1995. De
werkgelegenheid loopt volgend jaar met een kwart procent terug.
Onder zulke omstandigheden zal er vanuit de arbeidsmarkt nauwelijks loondruk
komen. Kunstmatige, door de overheid opgelegde loonstijgingen zijn kansloos
en waarschijnlijk ook onwettig. Aan de andere kant: inspanningen vanuit Den
Haag om de marktsector tot loonmatiging aan te zetten, zijn ook niet nodig.
Het inflatiemedicijn van het IMF kan in theorie werkzaam zijn, maar zal in de
praktijk een pil blijken die Europa niet door kan slikken.
Lees ook:
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl